เจาะลึกไวยากรณ์ HSK 1

ก้าวแรกสู่โลกภาษาจีนกับไวยากรณ์ HSK 1

สวัสดีค่ะนักเรียนทุกคน ยินดีต้อนรับเข้าสู่โลกของภาษาจีนที่เต็มไปด้วยเสน่ห์และโอกาสมากมายนะคะ ในฐานะเหล่าซือ เข้าใจดีว่าการเริ่มต้นเรียนภาษาใหม่อาจทำให้หลายคนรู้สึกกังวล โดยเฉพาะเมื่อพูดถึง “ไวยากรณ์” แต่เหล่าซือขอรับรองเลยว่า ไวยากรณ์ภาษาจีนในระดับเริ่มต้นนั้นมีโครงสร้างที่เป็นระบบและเรียนรู้ได้ง่ายกว่าที่คิดไว้เยอะเลยค่ะ

หัวใจสำคัญที่อยากให้นักเรียนทุกคนเข้าใจตั้งแต่ตอนนี้คือ ไวยากรณ์จีนเน้นที่ “ลำดับคำ” และ “คำช่วย” ไม่ใช่การผันรูปคำที่ซับซ้อน ภาษาจีนไม่มีการเปลี่ยนรูปกริยาตามประธานหรือตามกาลเวลาเหมือนในภาษาอังกฤษ (เช่น go, goes, went, gone) ซึ่งถือเป็นข่าวดีอย่างยิ่งสำหรับผู้เรียน! หน้าที่ของเราคือการเรียนรู้ “สูตร” การวางคำในตำแหน่งที่ถูกต้อง เมื่อเข้าใจตรรกะของมันแล้ว เราจะสามารถสร้างประโยคได้อย่างมั่นใจ บทความนี้จึงถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นคู่มือฉบับสมบูรณ์ ที่จะพานักเรียนทุกคนไปเจาะลึกทุกแง่มุมของไวยากรณ์ HSK 1 อย่างละเอียด พร้อมตัวอย่างและคำอธิบายที่เข้าใจง่ายสำหรับคนไทยโดยเฉพาะ เตรียมตัวให้พร้อม แล้วเรามาเริ่มวางรากฐานภาษาจีนให้แข็งแกร่งไปด้วยกันเลยนะคะ!

หัวใจของภาษาจีน – เข้าใจโครงสร้างประโยคพื้นฐาน

การจะสร้างประโยคภาษาจีนที่ถูกต้องได้นั้น เราต้องเริ่มต้นจากโครงสร้างที่สำคัญที่สุดเสียก่อน ซึ่งนับเป็นข่าวดีเพราะโครงสร้างพื้นฐานของภาษาจีนนั้นตรงไปตรงมาและมีกฎเกณฑ์ที่ชัดเจนมากค่ะ

กฎทองของประโยค: ประธาน + กริยา + กรรม (Subject + Verb + Object)

โครงสร้างที่สำคัญที่สุดและเป็นรากฐานของประโยคส่วนใหญ่ในภาษาจีนคือ ประธาน + กริยา + กรรม หรือที่เรียกกันว่า SVO (Subject-Verb-Object) ลำดับนี้เป็นกฎเหล็กที่แทบไม่มีการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าประโยคจะสั้นหรือยาว จะเป็นประโยคบอกเล่าหรือคำถามก็ตาม การยึดลำดับนี้ให้มั่นจะช่วยให้เราสื่อสารได้อย่างถูกต้องและเป็นธรรมชาติ

โครงสร้าง: ประธาน (ผู้กระทำ) + กริยา (การกระทำ) + กรรม (ผู้ถูกกระทำ)

ลองดูตัวอย่างง่ายๆ ที่ใช้คำศัพท์ในระดับ HSK 1 กันค่ะ

ตัวอย่าง 1: 我爱你 (wǒ ài nǐ)

• ประธาน: 我 (wǒ) – ฉัน
• กริยา: 爱 (ài) – รัก
• กรรม: 你 (nǐ) – เธอ
• แปลว่า: ฉันรักเธอ

ตัวอย่าง 2: 他吃苹果 (tā chī píngguǒ)

• ประธาน: 他 (tā) – เขา
• กริยา: 吃 (chī) – กิน
• กรรม: 苹果 (píngguǒ) – แอปเปิ้ล
• แปลว่า: เขากินแอปเปิ้ล

ตัวอย่าง 3: 她学习汉语 (tā xuéxí Hànyǔ)

• ประธาน: 她 (tā) – หล่อน
• กริยา: 学习 (xuéxí) – เรียน
• กรรม: 汉语 (Hànyǔ) – ภาษาจีน
• แปลว่า: หล่อนเรียนภาษาจีน

จะเห็นได้ว่าลำดับคำนั้นตรงไปตรงมา แค่เราจำคำศัพท์และนำมาวางตามสูตรนี้ ก็สามารถสร้างประโยคพื้นฐานได้แล้วค่ะ

การอธิบายคุณลักษณะ ประโยคคุณศัพท์ และการใช้ 很 (hěn)

เมื่อเราต้องการจะอธิบายลักษณะของคน สัตว์ หรือสิ่งของ เช่น “ฉันสบายดี” “เขาตัวสูง” หรือ “อากาศร้อนมาก” ในภาษาจีนมีโครงสร้างพิเศษที่แตกต่างจากภาษาไทยและภาษาอังกฤษเล็กน้อย

ในภาษาจีน เราสามารถใช้คำคุณศัพท์ (Adjective) ทำหน้าที่เป็นภาคแสดงของประโยคได้โดยตรง โดยไม่จำเป็นต้องมีคำกริยา “เป็น, อยู่, คือ” (Verb to be) มาเชื่อม แต่มีข้อแม้ที่สำคัญมากคือ ประโยคบอกเล่าที่ใช้คำคุณศัพท์เป็นภาคแสดง จะต้องมีคำวิเศษณ์บอกระดับวางอยู่หน้าคำคุณศัพท์เสมอ และคำที่พบบ่อยที่สุดในระดับ HSK 1 ก็คือ 很 (hěn)

หลายคนอาจจะเคยเรียนมาว่า 很 (hěn) แปลว่า “มาก” แต่ในโครงสร้างประโยคแบบนี้ 很 (hěn) มักจะทำหน้าที่เหมือน “กาว” ที่เชื่อมประธานเข้ากับคำคุณศัพท์ เพื่อทำให้ประโยคสมบูรณ์และฟังดูเป็นธรรมชาติเท่านั้น โดยที่ความหมาย “มาก” อาจจะจางลงไปหรือไม่ปรากฏเลยก็ได้ หากเราพูดว่า 我好 (wǒ hǎo) โดยไม่มี 很 (hěn) ประโยคจะฟังดูไม่สมบูรณ์และผิดไวยากรณ์ในเชิงเปรียบเทียบค่ะ

โครงสร้าง: ประธาน + 很 (hěn) + คำคุณศัพท์

• ตัวอย่าง 1:
  我很好
  (wǒ hěn hǎo)
  แปลตรงตัว: ฉันดีมาก
  ความหมายจริง: ฉันสบายดี (เป็นประโยคทักทายตอบรับมาตรฐาน)
• ตัวอย่าง 2:
  他很高
  (tā hěn gāo)
  เขาสูง (ไม่ได้แปลว่าเขาสูงมากเสมอไป แค่เป็นการบรรยายลักษณะ)
• ตัวอย่าง 3:
  今天很热
  (jīntiān hěn rè)
  วันนี้อากาศร้อน

ดังนั้น ให้จำไว้เสมอว่าเมื่อต้องการจะบรรยายลักษณะของประธานด้วยคำคุณศัพท์ในประโยคบอกเล่าพื้นฐาน อย่าลืมเติม 很 (hěn) เข้าไปข้างหน้าด้วยนะคะ

สามทหารเสือ – พิชิตการใช้ 是 (shì), 有 (yǒu), และ 在 (zài)

ในบรรดาคำกริยาทั้งหมดของภาษาจีน มี 3 คำที่ผู้เรียนชาวไทยมักจะสับสนและใช้ผิดบ่อยที่สุดในระยะเริ่มต้น นั่นก็คือ 是 (shì), 有 (yǒu), และ 在 (zài) แม้ทั้งสามคำนี้จะดูคล้ายกับ “is, am, are, have, at” ในภาษาอังกฤษ แต่การใช้งานในภาษาจีนนั้นมีขอบเขตที่ชัดเจนและแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง การทำความเข้าใจ “สามทหารเสือ” นี้ให้ถ่องแท้จึงเป็นกุญแจสำคัญที่จะปลดล็อกการสร้างประโยคที่ซับซ้อนขึ้นค่ะ

การระบุตัวตน A คือ B ด้วย 是 (shì)

คำว่า 是 (shì) ทำหน้าที่หลักเพียงอย่างเดียวคือ การระบุตัวตนหรือนิยาม โดยใช้เชื่อมคำนาม (หรือวลีที่เป็นคำนาม) สองคำเข้าด้วยกันเพื่อบอกว่าสิ่งแรก “เป็น” หรือ “คือ” สิ่งที่สอง

โครงสร้าง: คำนาม A + 是 (shì) + คำนาม B

ข้อควรจำ: 是 (shì) จะไม่ใช้นำหน้าคำคุณศัพท์เด็ดขาด (เราจะไม่พูดว่า 我是好 wǒ shì hǎo) และจะไม่ใช้บอกตำแหน่ง (เราจะไม่พูดว่า 我是家 wǒ shì jiā)

• ตัวอย่าง 1:
  我是学生
  (wǒ shì xuésheng)
  ฉันเป็นนักเรียน
• ตัวอย่าง 2:
  他是老师
  (tā shì lǎoshī)
  เขาเป็นคุณครู
• ตัวอย่าง 3:
  这是我的书
  (zhè shì wǒ de shū)
  นี่คือหนังสือของฉัน

การแสดงความเป็นเจ้าของและการมีอยู่ “มี” ด้วย 有 (yǒu)

คำว่า 有 (yǒu) มีหน้าที่หลัก 2 อย่างที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ขึ้นอยู่กับว่าประธานของประโยคคืออะไร

1. การแสดงความเป็นเจ้าของ (Possession): เมื่อประธานเป็นคนหรือสิ่งมีชีวิต จะหมายถึง “มี” ในลักษณะของการครอบครอง

โครงสร้าง: ประธาน (คน/สัตว์) + 有 (yǒu) + กรรม (สิ่งที่ถูกครอบครอง)

• ตัวอย่าง 1:
  我有钱
  (wǒ yǒu qián)
  ฉันมีเงิน
• ตัวอย่าง 2:
  我有一只猫
  (wǒ yǒu yì zhī māo)
  ฉันมีแมวหนึ่งตัว

2. การบอกว่ามีบางสิ่งอยู่ (Existence): เมื่อประธานเป็นสถานที่ จะหมายถึง “มี…” อยู่ในสถานที่นั้นๆ

โครงสร้าง: สถานที่ + 有 (yǒu) + กรรม (สิ่งที่มีอยู่)

• ตัวอย่าง 1:
  我们学校有很多学生
  (wǒmen xuéxiào yǒu hěn duō xuésheng)
  ที่โรงเรียนของพวกเรามีนักเรียนมากมาย
• ตัวอย่าง 2:
  这儿有很多中文书
  (zhèr yǒu hěn duō Zhōngwén shū)
  ที่นี่มีหนังสือภาษาจีนเยอะมาก

การบอกตำแหน่ง: “อยู่ที่” ด้วย 在 (zài)

คำว่า 在 (zài) คือคำกริยาที่ใช้สำหรับ การบอกตำแหน่ง โดยเฉพาะ มีหน้าที่ 2 อย่างเช่นกัน

1. บอกว่าใครหรืออะไรอยู่ที่ไหน (to be at/in/on):

โครงสร้าง: ประธาน (คน/สิ่งของ) + 在 (zài) + สถานที่

• ตัวอย่าง 1:
  老师在上海
  (lǎoshī zài Shànghǎi)
  คุณครูอยู่ที่เซี่ยงไฮ้
• ตัวอย่าง 2:
  你的钱包在我这儿
  (nǐ de qiánbāo zài wǒ zhèr)
  กระเป๋าเงินของคุณอยู่ที่ฉันนี่

2. บอกว่าการกระทำเกิดขึ้นที่ไหน:

โครงสร้าง: ประธาน + 在 (zài) + สถานที่ + กริยา

• ตัวอย่าง 1:
  我在上海工作
  (wǒ zài Shànghǎi gōngzuò)
  ฉันทำงานที่เซี่ยงไฮ้
• ตัวอย่าง 2:
  我在家看电视
  (wǒ zài jiā kàn diànshì)
  ฉันดูทีวีอยู่ที่บ้าน

จาะลึก! การต่อสู้ของ 是 vs 有 vs 在 เมื่อบอกตำแหน่ง

จุดที่สร้างความสับสนได้มากที่สุดคือเมื่อเราต้องการจะอธิบายว่า “มีอะไรอยู่ที่ไหน” ซึ่งบางครั้งสามารถใช้ได้ทั้ง 是 (shì) และ 有 (yǒu) แต่ให้ความหมายที่แตกต่างกันเล็กน้อย ซึ่งเป็นรายละเอียดที่ทำให้ภาษาของเราดูเป็นธรรมชาติมากขึ้น

• ใช้ 有 (yǒu): เมื่อต้องการจะบอกว่า ณ สถานที่นั้น มี สิ่งของบางอย่างอยู่ โดยที่สิ่งนั้นเป็นกรรม ที่ไม่ชี้เฉพาะเจาะจง และอาจจะมีสิ่งอื่นๆ อยู่ด้วยก็ได้
  • ตัวอย่าง:
    我家对面有一家咖啡店
    (Wǒjiā duìmiàn yǒu yì jiā kāfēidiàn)
    ตรงข้ามบ้านฉันมีร้านกาแฟร้านหนึ่ง (เป็นการบอกว่ามีร้านกาแฟอยู่ และอาจจะมีร้านค้าอื่นๆ หรือสิ่งอื่นๆ อยู่ตรงข้ามบ้านด้วย)
• ใช้ 是 (shì): เมื่อต้องการจะบอกว่า ณ สถานที่นั้น คือ อะไร เป็นการระบุอย่างชัดเจนว่าสถานที่นั้นถูกครอบครองโดยสิ่งนั้นๆ และมักจะไม่มีสิ่งอื่นอยู่ด้วย
  • ตัวอย่าง:
    我家对面是一家咖啡店
    (Wǒjiā duìmiàn shì yì jiā kāfēidiàn)
    ตรงข้ามบ้านฉันคือร้านกาแฟ (เป็นการเน้นว่าตรงข้ามบ้านฉันมีแต่ร้านกาแฟเพียงอย่างเดียว)

เพื่อความชัดเจน ลองดูตารางสรุปการใช้งานของทั้งสามคำนี้อีกครั้งค่ะ

ศิลปะแห่งการปฏิเสธ –  不 (bù) และ 没 (méi)

ในภาษาจีน คำว่า “ไม่” มีสองรูปแบบหลักที่ใช้ในบริบทแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง คือ 不 (bù) และ 没 (méi) การเลือกใช้คำปฏิเสธที่ถูกต้องเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพราะมันสามารถเปลี่ยนความหมายของประโยคจากหน้ามือเป็นหลังมือได้เลยทีเดียว มาทำความเข้าใจคู่หูคู่นี้ให้กระจ่างกันค่ะ

การใช้ 不 (bù): ปฏิเสธปัจจุบัน อนาคต นิสัย และความคิดเห็น

不 (bù) เป็นคำปฏิเสธที่ใช้บ่อยที่สุด ใช้ในสถานการณ์ที่หลากหลาย โดยหลักๆ แล้วจะใช้เพื่อปฏิเสธสิ่งที่เป็นข้อเท็จจริงในปัจจุบัน, การกระทำในอนาคต, นิสัยส่วนตัว, ความคิดเห็น หรือความสามารถ

1. ปฏิเสธเหตุการณ์ในปัจจุบันและอนาคต: บอกว่าจะ “ไม่ทำ” หรือสิ่งนั้น “ไม่เป็น” เช่นนั้น

โครงสร้าง: ประธาน + 不 (bù) + กริยา/คุณศัพท์

• ตัวอย่าง 1 (ปัจจุบัน):
  我今天晚上不喝酒
  (Wǒ jīntiān wǎnshang bù hējiǔ)
  คืนนี้ฉันไม่ดื่มเหล้า
• ตัวอย่าง 2 (อนาคต):
  明天我不去学校
  (Míngtiān wǒ bù qù xuéxiào)
  พรุ่งนี้ฉันไม่ไปโรงเรียน

2. ปฏิเสธนิสัยหรือความชอบส่วนตัว: บอกว่าโดยปกติแล้ว “ไม่ทำ” สิ่งนั้นเป็นนิสัย

• ตัวอย่าง 1:
  我不吃牛肉
  (Wǒ bù chī niúròu)
  ฉันไม่กินเนื้อวัว (เป็นนิสัย ไม่ใช่แค่ตอนนี้)
• ตัวอย่าง 2:
  我不喝咖啡
  (Wǒ bù hē kāfēi)
  ฉันไม่ดื่มกาแฟ (เป็นความชอบส่วนตัว)

3. ปฏิเสธคำคุณศัพท์: บอกว่าสิ่งนั้น “ไม่…” (ไม่สวย, ไม่แพง, ไม่ดี)

• ตัวอย่าง 1:
  中文不难
  (Zhōngwén bù nán)
  ภาษาจีนไม่ยาก
• ตัวอย่าง 2:
  这个不贵
  (Zhège bù guì)
  อันนี้ไม่แพง

การใช้ 没 (méi) ปฏิเสธสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต และการ “ไม่มี”

没 (méi) มีขอบเขตการใช้งานที่เฉพาะเจาะจงกว่า 不 (bù) โดยจะใช้ใน 2 กรณีหลักเท่านั้น คือการปฏิเสธการกระทำในอดีต และการปฏิเสธการมีอยู่

1. ปฏิเสธเหตุการณ์ในอดีต: แปลว่า “ไม่ได้…”

โครงสร้าง: ประธาน + 没(有) (méi(yǒu)) + กริยา

• ตัวอย่าง 1:
  昨天我没见到他
  (Zuótiān wǒ méi jiàndào tā)
  เมื่อวานฉันไม่ได้เจอเขา
• ตัวอย่าง 2:
  他没来
  (Tā méi lái)
  เขาไม่ได้มา

2. ปฏิเสธการมีอยู่: แปลว่า “ไม่มี” จะใช้ในรูป 没有 (méiyǒu) หรือ 没 (méi) ก็ได้

โครงสร้าง: ประธาน + 没(有) (méi(yǒu)) + คำนาม

• ตัวอย่าง 1:
  我没有钱
  (Wǒ méiyǒu qián)
  ฉันไม่มีเงิน
• ตัวอย่าง 2:
  他没有女朋友
  (Tā méiyǒu nǚpéngyou)
  เขาไม่มีแฟน

 不 (bù) ปะทะ 没 (méi)

กฎง่ายๆ ที่หลายคนใช้จำคือ “不 (bù) ใช้กับปัจจุบัน/อนาคต, 没 (méi) ใช้กับอดีต” ซึ่งส่วนใหญ่จะถูกต้อง แต่มี ข้อยกเว้นที่สำคัญที่สุด ที่ผู้เรียนต้องรู้เพื่อหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาด นั่นคือกริยาบางตัวจะใช้คู่กับ 不 (bù) เสมอ ไม่ว่าจะอยู่ในกาลเวลาใดก็ตาม!

กริยาพิเศษเหล่านี้ได้แก่ 是 (shì), 在 (zài), 会 (huì), 能 (néng), 认识 (rènshi) และอื่นๆ ที่แสดงสภาวะหรือความสามารถ กริยาเหล่านี้เปรียบเสมือนเพื่อนสนิทของ 不 (bù) และจะไม่แยกจากกัน

ตัวอย่างข้อยกเว้น:

• ผิด: 昨天我没是学生 (Zuótiān wǒ méi shì xuésheng)
• ถูก: 昨天我不是学生 (Zuótiān wǒ bù shì xuésheng) – เมื่อวานฉันไม่ใช่นักเรียน
• ผิด: 他昨天没在家 (Tā zuótiān méi zài jiā)
• ถูก: 他昨天不在家 (Tā zuótiān bù zài jiā) – เมื่อวานเขาไม่อยู่บ้าน

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนและไม่ต้องสับสนอีกต่อไป ลองดูตารางสรุปนี้ได้เลยค่ะ

ถามเป็น พูดคล่อง สร้างประโยคคำถามอย่างเจ้าของภาษา

เมื่อเราสร้างประโยคบอกเล่าและปฏิเสธได้แล้ว ขั้นต่อไปที่สำคัญคือการตั้งคำถาม เพื่อให้การสนทนาสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น ภาษาจีนมีวิธีการสร้างประโยคคำถามที่หลากหลายแต่ไม่ซับซ้อนเลยค่ะ

คำถามง่ายๆ ใช่หรือไม่ การใช้ 吗 (ma)

วิธีที่ง่ายและพื้นฐานที่สุดในการสร้างประโยคคำถามแบบ “ใช่หรือไม่” คือการเติมคำช่วยเสริมน้ำเสียง 吗 (ma) ไว้ที่ท้ายประโยคบอกเล่า เพียงเท่านี้ประโยคบอกเล่าก็จะกลายเป็นประโยคคำถามทันที โดยที่โครงสร้างอื่นๆ ของประโยคไม่ต้องเปลี่ยนแปลงเลย

โครงสร้าง: ประโยคบอกเล่า + 吗 (ma)?

• ประโยคบอกเล่า: 你是老师 (Nǐ shì lǎoshī) – คุณเป็นคุณครู
• ประโยคคำถาม: 你是老师吗? (Nǐ shì lǎoshī ma?) – คุณเป็นคุณครูไหม
• ประโยคบอกเล่า: 他喝水 (Tā hē shuǐ) – เขา(ผู้ชาย)ดื่มน้ำ
• ประโยคคำถาม: 他喝水吗? (Tā hē shuǐ ma?) – เขา(ผู้ชาย)ดื่มน้ำไหม
• ประโยคบอกเล่า: 你吃饭了 (Nǐ chīfàn le) – คุณกินข้าวแล้ว
• ประโยคคำถาม: 你吃饭了吗? (Nǐ chīfàn le ma?) – คุณกินข้าวแล้วหรือยัง

ถามกลับ “แล้ว…ล่ะ”: การใช้ 呢 (ne)

呢 (ne) เป็นคำช่วยเสริมน้ำเสียงอีกตัวหนึ่งที่ใช้บ่อยมากในบทสนทนา ใช้เพื่อถามคำถามเดิมกลับไปยังคู่สนทนา หรือถามถึงสิ่งที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่กำลังคุยกันอยู่ มีความหมายคล้ายกับ “แล้ว…ล่ะ?” ในภาษาไทย

โครงสร้าง: ประธาน/หัวข้อ + 呢 (ne)?

• ตัวอย่าง 1:
  • A: 我很好。
    (Wǒ hěn hǎo)
    ฉันสบายดี
  • B: 你呢?
    (Nǐ ne?)
    แล้วคุณล่ะ
• ตัวอย่าง 2:
  • A: 我的书在这儿。
    (Wǒ de shū zài zhèr)
    หนังสือของฉันอยู่ที่นี่
  • B: 我的呢?
    (Wǒ de ne?)
    แล้วของฉันล่ะ (อยู่ที่ไหน)

คำถามเจาะจง ใคร อะไร ที่ไหน เท่าไหร่ อย่างไร

สำหรับคำถามที่ต้องการคำตอบที่เจาะจง (ไม่ใช่แค่ใช่/ไม่ใช่) ภาษาจีนจะใช้คำสรรพนามสำหรับคำถาม เช่น 谁 (shéi), 什么 (shénme), 哪儿 (nǎr) เป็นต้น

จุดเด่นและเป็นข่าวดีสำหรับผู้เรียนคือ โครงสร้างประโยคคำถามแบบ จะเหมือนกับประโยคบอกเล่าทุกประการ เราเพียงแค่นำคำสรรพนามสำหรับคำถามไปวางไว้ใน “ตำแหน่งของคำตอบ” ที่เราต้องการจะรู้เท่านั้น ไม่มีการสลับตำแหน่งประธานกับกริยาเหมือนในภาษาอังกฤษ

ลองนึกภาพตามนะคะ:

• คำตอบ: 他是老师 (Tā shì lǎoshī) – เขาคือคุณครู
• คำถาม: 他是谁? (Tā shì shéi?) – เขาคือใคร
• คำตอบ: 我在家 (Wǒ zài jiā) – ฉันอยู่ที่บ้าน
• คำถาม: 你在哪儿? (Nǐ zài nǎr?) – คุณอยู่ที่ไหน

มาดูคำสรรพนามสำหรับคำถามที่สำคัญในระดับ HSK 1 กันค่ะ:

• 谁 (shéi) – ใคร
  • ตัวอย่าง:
    他是谁?
    (Tā shì shéi?)
    เขาคือใคร
• 什么 (shénme) – อะไร
  • ตัวอย่าง:
    这是什么?
    (Zhè shì shénme?)
    นี่คืออะไร
• 哪儿 (nǎr) – ที่ไหน
  • ตัวอย่าง:
    你在哪儿?
    (Nǐ zài nǎr?)
    คุณอยู่ที่ไหน
• 几 (jǐ) – กี่ (ใช้กับจำนวนที่คาดว่าน้อยกว่า 10)
  • ตัวอย่าง:
    现在几点了?
    (Xiànzài jǐ diǎn le?)
    ตอนนี้กี่โมงแล้ว
• 多少 (duōshao) – เท่าไหร่ (ใช้กับจำนวนที่คาดว่ามากกว่า 10 หรือไม่ทราบจำนวน)
  • ตัวอย่าง:
    这个多少钱?
    (Zhège duōshao qián?)
    อันนี้ราคาเท่าไหร่
• 怎么 (zěnme) – อย่างไร (ถามวิธี)
  • ตัวอย่าง:
    你怎么去学校?
    (Nǐ zěnme qù xuéxiào?)
    คุณไปโรงเรียนอย่างไร
• 怎么样 (zěnmeyàng) – เป็นอย่างไรบ้าง (ถามความเห็น, สภาพ)
  • ตัวอย่าง:
    今天天气怎么样?
    (Jīntiān tiānqì zěnmeyàng?)
    วันนี้อากาศเป็นอย่างไรบ้าง

ตัวต่อเสริมประโยค – ชิ้นส่วนเล็กๆ ที่สร้างความแตกต่าง

เมื่อเราเข้าใจโครงสร้างหลักและวิธีสร้างคำถามแล้ว ก็ถึงเวลามาทำความรู้จักกับ “ตัวต่อ” ชิ้นเล็กๆ ที่จะช่วยให้ประโยคของเรามีความสมบูรณ์ มีสีสัน และสื่อความหมายได้ละเอียดลออยิ่งขึ้นค่ะ

ลักษณนาม (Measure Words): หัวใจของการนับ

ภาษาจีนมีสิ่งที่เรียกว่า “ลักษณนาม” (Measure Words) เหมือนกับภาษาไทยเลยค่ะ เวลาที่เราจะนับจำนวนของคำนามใดๆ เราไม่สามารถพูดแค่ “ตัวเลข + คำนาม” ได้ แต่จะต้องมีลักษณนามมาคั่นกลางเสมอ

โครงสร้าง: ตัวเลข + ลักษณนาม + คำนาม

การใช้ 个 (gè) – ลักษณนามครอบจักรวาล

สำหรับผู้เรียนระดับเริ่มต้น ข่าวดีที่สุดคือลักษณนามที่ใช้บ่อยที่สุดและเปรียบเสมือน “มาสเตอร์คีย์” คือคำว่า 个 (gè) ซึ่งสามารถใช้ได้กับคำนามหลากหลายประเภท ทั้งคนและสิ่งของทั่วไป ในช่วงแรกหากเรายังไม่แน่ใจว่าจะใช้ลักษณนามตัวไหนดี การใช้ 个 (gè) ก็มักจะพออนุโลมได้และสื่อสารเข้าใจค่ะ

• ตัวอย่าง 1:
  一个人
  (yí ge rén)
  คนหนึ่งคน
• ตัวอย่าง 2:
  三个苹果
  (sān ge píngguǒ)
  แอปเปิ้ลสามผล
• ตัวอย่าง 3:
  五个学生
  (wǔ ge xuésheng)
  นักเรียนห้าคน

ศึกชิงบัลลังก์เลข 2: 二 (èr) vs 两 (liǎng)

อีกหนึ่งจุดที่ผู้เรียนมักสับสนคือการใช้เลข “สอง” ภาษาจีนมีคำว่า “สอง” ถึงสองคำ คือ 二 (èr) และ 两 (liǎng) ซึ่งมีกฎการใช้งานที่ชัดเจนมาก

กฎง่ายๆ ที่ต้องจำให้ขึ้นใจคือ:

• ใช้ 两 (liǎng) เมื่อต้องการบอก จำนวนนับ ของสิ่งของที่มีลักษณนามตามหลัง
• ใช้ 二 (èr) เมื่อเป็นการ อ่านตัวเลข เรียงกัน เช่น หมายเลขโทรศัพท์, เลขที่บ้าน, ปี ค.ศ. หรือการนับเลข (หนึ่ง, สอง, สาม)

แสดงความเป็นเจ้าของ  的 (de)

หากต้องการจะบอกว่าสิ่งของบางอย่างเป็นของใคร เราจะใช้อนุภาค 的 (de) ซึ่งทำหน้าที่คล้ายกับ ‘s ในภาษาอังกฤษ หรือคำว่า “ของ” ในภาษาไทย

โครงสร้าง: เจ้าของ + 的 (de) + สิ่งของ

• ตัวอย่าง 1:
  我的老师
  (wǒ de lǎoshī)
  คุณครูของฉัน
• ตัวอย่าง 2:
  他的书
  (tā de shū)
  หนังสือของเขา
• ตัวอย่าง 3:
  这是谁的手机?
  (Zhè shì shéi de shǒujī?)
  นี่คือโทรศัพท์ของใคร

คำวิเศษณ์พื้นฐาน เพิ่มรสชาติให้ประโยค

คำวิเศษณ์ (Adverbs) คือคำที่ใช้วางหน้าคำกริยาหรือคำคุณศัพท์เพื่อขยายความหมายให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ในระดับ HSK 1 มีคำวิเศษณ์พื้นฐานที่ควรรู้จักดังนี้ค่ะ

• 太…了 (tài…le) -…เกินไปใช้คร่อมคำคุณศัพท์เพื่อแสดงความรู้สึกว่าสิ่งนั้นมีระดับที่ “มากเกินไป” หรือ “สุดๆ ไปเลย” ในเชิงอุทาน
  • ตัวอย่าง:
    太好了!
    (Tài hǎo le!)
    ดีเยี่ยมไปเลย!
  • ตัวอย่าง:
    这件衣服太贵了
    (Zhè jiàn yīfu tài guì le)
    เสื้อตัวนี้แพงเกินไป
• 都 (dōu) – ทั้งหมด, ล้วนใช้วางหน้าคำกริยาเพื่อเน้นว่าประธานทั้งหมดทำกริยานั้นๆ เหมือนกัน
  • ตัวอย่าง:
    我们都喜欢汉语
    (Wǒmen dōu xǐhuān Hànyǔ)
    พวกเราล้วนชอบภาษาจีน
• 也 (yě) -…ก็…ด้วยเหมือนกันใช้วางหน้าคำกริยาเพื่อบอกว่าประธานก็ทำสิ่งนั้นเช่นเดียวกัน
  • ตัวอย่าง:
    我也是学生
    (Wǒ yě shì xuésheng)
    ฉันก็เป็นนักเรียนเหมือนกัน

การบอกเวลาและวันที่

หลักการบอกเวลาและวันที่ในภาษาจีนนั้นมีระเบียบและจำง่ายมาก คือจะเรียงลำดับจาก หน่วยใหญ่ไปหาหน่วยเล็ก เสมอ

การบอกวันที่: ปี (年 nián) + เดือน (月 yuè) + วันที่ (日 rì หรือ 号 hào)

• ตัวอย่าง:
  今天是2024年7月15日
  (Jīntiān shì èr líng èr sì nián qī yuè shíwǔ rì)
  วันนี้คือวันที่ 15 กรกฎาคม 2024

การบอกเวลา: ชั่วโมง (点 diǎn) + นาที (分 fēn)

• ตัวอย่าง:
  现在十一点十八分
  (Xiànzài shíyī diǎn shíbā fēn)
  ตอนนี้ 11 โมง 18 นาที

การกระทำที่จบไปแล้ว 了 (le)

了 (le) เป็นหนึ่งในอนุภาคที่สำคัญที่สุดในภาษาจีน ใช้เพื่อบ่งชี้ถึงการเปลี่ยนแปลงหรือการเสร็จสิ้นของการกระทำ ในระดับ HSK 1 เราจะเน้นไปที่ 2 หน้าที่หลักของมัน

1. วางหลังคำกริยา: บอกว่าการกระทำนั้นเสร็จสิ้นสมบูรณ์แล้ว (Completed Action)

• ตัวอย่าง:
  我吃了两个苹果
  (Wǒ chī le liǎng ge píngguǒ)
  ฉันกินแอปเปิ้ลไปแล้วสองผล

2. วางท้ายประโยค: บอกว่ามีสถานการณ์ใหม่เกิดขึ้น หรือเกิดการเปลี่ยนแปลง (Change of State)

• ตัวอย่าง:
  下雨了
  (Xià yǔ le)
  ฝนตกแล้ว (ก่อนหน้านี้ไม่ตก แต่ตอนนี้เริ่มตกแล้ว)
• ตัวอย่าง:
  我不想吃了
  (Wǒ bù xiǎng chī le)
  ฉันไม่อยากกินแล้ว (ก่อนหน้านี้อยาก แต่ตอนนี้เปลี่ยนใจแล้ว)

การทำความเข้าใจไวยากรณ์เหล่านี้จะเป็นพื้นฐานที่มั่นคง ช่วยให้นักเรียนสามารถนำคำศัพท์ 150 คำของ HSK 1 ไปใช้สร้างประโยคเพื่อสื่อสารในชีวิตประจำวันได้อย่างมีประสิทธิภาพค่ะ

คลังคำศัพท์ HSK 1 (150 คำ)

นี่คือรายการคำศัพท์และวลีทั้งหมด 150 คำสำหรับระดับ HSK 1 ที่นักเรียนทุกคนจำเป็นต้องรู้ แต่ละคำมาพร้อมกับพินอิน คำอ่านภาษาไทย คำแปล และประโยคตัวอย่าง 2 ประโยคที่ออกแบบมาเพื่อทบทวนไวยากรณ์ที่ได้เรียนไปในบทความนี้ ขอให้ใช้ตารางนี้เป็นเครื่องมือในการทบทวนและฝึกฝนให้คล่องแคล่วนะคะ